NÜKLEER ENERJİ DÜNYASI

Maddeden Gelen Enerji

NÜKLEER SANTRAL TÜRLERİ

Ticari nükleer santraller nükleer enerjiden elektrik üretmek amacıyla geliştirilmiş düzeneklerdir. Dünyada nükleer reaktörlerin farklı ülkeler tarafından farklı türleri geliştirilmiştir. Bu türlerden birçoğu zaman içinde yok olup gitmiş, sadece çok az bir kısmı reaktörlerin ticari hale gelebilmesi için gerekli uzun, zor ve maliyetli süreçleri geçebilmiştir. Bazı türler de başarılı bir ticarileştirme sürecinin ardından, günümüzde tercih edilmediği için yok olma süreci yaşamaktadır. Nükleer reaktörler genellikle soğutucu olarak kullanılan malzemeye göre sınıflandırılmaktadır. 2015 yılı itibariyle kullanılan ticari reaktörlerin yaklaşık %85'i soğutucu olarak evlerimizde de kullandığımız suyu kullanmaktadır. Bu tip reaktörlere "Hafif-Su Reaktörleri" (Light Water Reactors) adı verilmektedir. Hafif-su Reaktörleri de kendi içinde iki farklı türe ayrılmıştır. Bunlar basınçlı-su reaktörleri (Pressurized Water Reactor-PWR) ve kaynar-su reaktörleridir (Boiling Water Reactor-BWR). Ruslar kendilerine has basınçlı ve kaynar su reaktörleri geliştirmiştir. Ruslar, geliştirdikleri basınçlı-su reaktörlerine VVER, kaynar su reaktörlerine de RBMK adını vermişlerdir. Çernobil kazası RBMK türü bir reaktör yaşanmıdığı için bu türdeki reaktörlerin sayısı zaman içinde hızla azaltmış, bugün sadece Rusya'da az sayıda nükleer santralde kullanılmaktadır. Batı türü kaynar su reaktörlerinin (BWR) geleceği de Fukushima kazasının ardından belirsizliğe girmiştir.

Dünyadaki ticari reaktörlerin geride kalan %15'i, soğutucu olarak ya gaz (GCR) ya da ağır-su (PHWR) kullanmaktadır. Gaz soğutmalı ticari reaktörler sadece İngiltere'de taban bulabilmişdir. İngilizler bu reakröleri PWR türü reaktörlerle değiştirmek istemektedir. Ağır-su reaktörleri de uzun zamandır sipariş edilmemektedir. Bir de bazı ülkeler tarafından ticarileştirmeye çalışılan soğutucu olarak ağır-metal (sodyum) kullanan reaktörler (FBR) bulunmaktadır. FBR türünün ticarileştirme çalışmaları daha henüz tamamlanmamıştır.


Yandaki dağılımdan da görüldüğü gibi dünyada en yaygın olarak kullanılan tür basınçlı su reaktörleridir (PWR). Zaten dünyada gelecekte kurulabileceği düşünülen reaktör türleri ya batı türü PWR'lar, ya da bunların Rus eşdeğeri olan VVER'lerdir. Dünyadaki ticari reaktörlerin yarıya yakın kısmı PWR'lardan oluşmuştur. Bunu %18'lik bir payla kaynar su reaktörleri (BWR) izlemektedir.

Nükleer reaktörleri sınıflandırma yöntemlerinden bir tanesi de bölünme (fisyon) tepkimesine neden olan nötronların enerjisidir. Eğer bir reaktörde termal nötronlar fisyon tepkimelerinin çoğuna neden oluyorsa, bu tür reaktörlere “termal reaktör (thermal reactor)”, hızlı nötronlar fisyon tepkimelerinin çoğuna neden oluyorsa, bu tür reaktörlere de “hızlı reaktör (fast reactor)” adı verilmektedir. Termal reaktörlerde nötronları yavaşlatmak amacıyla yavaşlatıcı malzemesi kullanılırken, hızlı reaktörlerde kullanılmamaktadır. Dünyada ticari reaktörlerin %99’dan fazlası termal reaktör sınıfına girmektedir (PWR, BWR, PHWR, VVER, RBMK, GCR/AGR). Sadece FBR türü reaktörler hızlı reaktör sınıfına girmektedir.

Ticari reaktörler hakkında daha fazla bilgi için yandaki bağlantı tuşlarını kullanabilirsiniz.